در صنعت ساخت لوله های مانیسمان، تبعیت از یک سری استانداردها برای اطمینان از کیفیت، سازگاری و ایمنی امری حیاتی است. اما این استاندارها بر اساس فاکتورهای مختلفی مثل کاربرد، ضخامت و… سایر ویژگی هایی که برای یک لوله مشخص می کنند، با هم متفاوت هستند. در این مقاله از اتصال صنعت سورنا با ما همراه باشید تا شما را با انواع رایج استانداردهای لوله مانیسمان آشنا کنیم.
فهرست مطالب
چرا استانداردسازی لوله های بدون درز مهم است؟
پایبندی به استانداردهای ابعاد لوله مانیسمان، به دلایل متعدد که البته به عملکرد بهتر این پایپ ها کمک می کند، امری ضروری است. چند نمونه از این دلایل را در ادامه بررسی می کنیم.
افزایش راندمان و قابلیت تعویض
استاندارد بودن اندازه لوله ها برای افزایش کارایی و قابلیت تعویض در صنایع مختلف ضروری است. داشتن چندین نمونه لوله یا ابعاد استاندارد به تولیدکنندگان این امکان را می دهد تا لوله هایی تولید کنند که به صورت یکپارچه در سیستم های موجود قرار بگیرند. از طرفی هم تعمیر و نگهداری و تعویض لوله ها تسهیل خواهد شد. این یکنواختی برای اطمینان از برقراری بدون مشکل جریان روان سیالات و گازها از طریق خطوط لوله، بسیار مهم است.
ایمنی
در صنایعی که از لوله های فولادی کربنی بدون درز به طور گسترده استفاده می شود, ایمنی بسیار مهم است. استاندارد نبودن لوله ها می تواند یکپارچگی ساختاری خطوط لوله را به خطر بیندازد و منجر به نشتی، خرابی و به وجود آمدن موقعیت های خطرناک شود. ابعاد استاندارد خیال صاحبان صنایع را از استحکام و توانایی تحمل بار راحت می کند و ایمنی و مطمئن بودن زیرساخت ها را تضمین می کند.
سازگاری بین المللی
بین المللی بودن ماهیت بسیاری از صنایع، این نیاز را به وجود می آورد که اندازه لوله ها مشخص و ثابت باشد. استانداردسازی، دغدغه تهیه قطعات از یک یا چند تولیدکننده خاص را برطرف می کند و یکی بودن شیوه های طراحی و ساخت در هر نقطه از جهان را تضمین می کند. این هماهنگی به ویژه در صنایعی مثل نفت و گاز که خطوط لوله اغلب از مرزهای بین المللی عبور می کنند، بسیار مهم است.
اگر صاحب صنعت خاصی هستید و می خواهید برای تجهیز خطوط تولیدتان از این لوله ها استفاده کنید، می توانید با مشاوران ما در اتصال صنعت سورنا تماس بگیرید. آنها لوله هایی که استانداردشان با نیاز شما هماهنگی دارند را به شما معرفی و برایتان تهیه خواهند کرد.
استانداردهای لوله مانیسمان
در ادامه این مقاله به معرفی متداولترین استانداردهایی که برای لوله ها وجود دارد، می پردازیم.
استاندارد DIN
لوله های مانیسمان با استاندارد DIN، به لوله های فولادی کربنی می گویند که بر اساس استانداردهای صنعتی آلمان تولید شده اند. مشخصات این لوله ها مثل اندازه، عملکرد و کاربرد یکی است. در بازار جهانی استانداردهایی مثل DIN EN 10210،DIN EN 10216 و DIN 2448 به معیاری برای سنجش کیفیت لوله های فولادی کربنی تبدیل شده اند. با جستجو در اینترنت می توانید جدول استاندارد لوله های فولادی بدون درز DIN که با گرید و ابعاد هر استاندارد همراه است را ببینید.
مزایای استفاده از لوله های فولادی کربن استاندارد آلمان
دوام عالی اولین مزیتی است که می توان برای این لوله ها نام برد. لوله های مانیسمان با استاندارد DIN آلمان به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی برای محیط هایی که دما و فشار بالا است، بسیار مناسب هستند.
از طرفی DIN به عنوان یکی از استانداردهای لوله مانیسمان، از قابلیت کنترل تلورانس و اندازه دقیق برخوردار است که همین باعث می شود بتواند نیازهای صنعتی را برآورده کند. از نظر کاربرد هم از لوله های فولادی کربن استاندارد DIN، در تمام زمینه های ساخت و ساز مثل ماشین آلات, انرژی و صنایع شیمیایی استفاده می شود.
کاربرد انواع لوله های فولادی کربن استاندارد DIN
همانطور که گفتیم هر استاندارد کاربرد لوله را هم تغییر می دهد. کاربردی که برای هر استاندارد DIN تعریف شده، به این شرح است:
DIN EN 10210: این استاندارد مخصوص لوله های فولادی بدون درز و جوش داده شده به روش نورد گرم و برای استفاده در ساختمان ها، پل ها، سازه های مکانیکی و… مناسب است.
DIN 17175: این استاندارد برای ساخت لوله های فولادی مانیسمان که در شرایط دمایی بالا مثل دیگ های بخار، خطوط لوله و سیستم های گرمایش هستند، استفاده می شود. لوله آتشخوار ST 35.8 هم بر اساس همین استاندارد تولید می شود.
DIN EN 10216: این استاندارد برای لوله های فولادی بدون درز، عمدتا برای فولاد کربنی و لوله های فولادی آلیاژی که برای تجهیزات فشار، دیگ های بخار و محیط های کاری با دمای بالا استفاده می شوند، مناسب است.
DIN EN 10220: این استاندارد که برای ایجاد ابعاد و تلورانس لوله های فولادی کاربرد دارد، مشخصه هایی مثل قطر خارجی و ضخامت دیواره لوله های فولادی گرد را مشخص می کند.
DIN 2448: عمدتا برای تولید لوله های فولادی کربنی گرد بدون درز کاربرد دارد و برای پروژه های مهندسی عمومی مناسب است.
DIN EN 10305: شرایط فنی لوله های فولادی دقیق که باید دقت بالا و سطح صافی داشته باشند را مشخص می کند و برای استفاده در سیستم های خودرو، هیدرولیک و پنوماتیک مناسب است.
استاندارد API
استاندارد API یکی از استانداردهای لوله مانیسمان است که پیش نیازهای لازم برای انتقال گاز، آب و نفت در صنایع نفتی را مشخص می کند. API با استانداردهای بین المللی مطابقت دارد و ایمنی لوله ها در حین کار را تضمین می کند. مهم ترین و کاربردی ترین نوع این استاندارد، API 5L است که در لوله مانیسمان اهواز از آن استفاده می شود.
لوله های API 5L عمدتاً به دو دسته طبقه بندی می شود: PSL1 و PSL2. هر نوع عملکرد متفاوتی به لوله می دهند. شرایط استانداردPSL2 از نظر بررسی ویژگی های شیمیایی، مکانیکی و آزمایشی سخت گیرانه تر از PSL1 است. لوله های PSL2 باید مشخصات خاصی داشته باشند و تحت آزمایشهای دقیقی که شامل تست ضربه و روشهای ارزیابی غیرمخرب مثل تست اولتراسونیک میشود، قرار بگیرند. این میزان بررسی این اطمینان را حاصل می کند که لوله های PSL2 برای محیط های سخت تر مناسب هستند و ایمنی و طول عمر بالاتری در صنایع مختلف دارند.
استاندارد ASTM
International ASTM یک سازمان شناخته شده جهانی است که استانداردهای فنی را برای طیف گسترده ای از مواد، محصولات، سیستم ها و خدمات توسعه و طراحی می کند. این استانداردها با توافق جمعی از کارشناسان صنعت، تولیدکنندگان و آژانس های نظارتی ایجاد می شوند. ASTM یکی از استانداردهای لوله مانیسمان است که ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، ابعاد، روش های آزمایش و سایر پارامترهای کلیدی را برای تضمین کیفیت و سازگاری با سایر تجهیزات تعریف می کند.
استانداردهای کلیدی ASTM برای لوله های مانیسمان
چند استاندارد ASTM برای لوله فولادی کربنی وجود دارند که هر کدام جنبه متفاوتی از تولید و استفاده از آن را نشان می دهد. برخی از رایج ترین استانداردها عبارتند از:
ASTM A53/A53M: مناسب لوله های فولادی، مشکی و گالوانیزه گرم، جوش داده شده و بدون درز
این استاندارد لوله های فولادی بدون درز و جوش داده شده و گالوانیزه گرم را در اندازه های اسمی NPS 1/8 تا NPS 26 پوشش می دهد.
لوله ای با استاندارد ASTM A53 در سه گرید موجود است؛ گرید A، درجه B و درجه C. گرید B به دلیل استحکام کششی بالاتر، بیشترین استفاده را دارد. لوله مانیسمان چین یکی از لوله هایی است که با این استاندارد ساخته می شود. این لوله ها به طور گسترده در پروژه های سازه ای، لوله کشی و سیستم های بخار کم فشار کاربرد دارند.
ASTM A106/A106M: مناسب لوله فولادی کربن بدون درز در دمای بالا
این استاندارد برای لوله های فولادی کربن بدون درز که قرار است برای خدمات در دمای بالا مثل نیروگاه ها و پالایشگاه ها استفاده شوند، طراحی شده اند.
لوله ASTM A106 در سه گرید A، B و C موجود است که B بیشترین استفاده را دارد.
این لوله ها برای استفاده در محیط های با دمای و فشار بالا مثل انتقال بخار، آب و گاز طراحی شده اند.
ASTM A333/A333M: مناسب لوله های فولادی بدون درز و جوش داده شده برای خدمات برودتی
این استاندارد لوله های فولادی کربن و آلیاژی بدون درز و جوش داده شده را پوشش می دهد که برای پروژه های سرمایشی طراحی شده است.
لوله ASTM A333 در چندین گرید موجود است که گرید 6 آن برای کاربردهای برودتی طراحی شده است.
ASTM A500/A500M: مناسب لوله های سازه ای فولاد کربنی بدون درز
این استاندارد، لوله های فولادی کربنی جوش داده شده و بدون درز به روش سرد در اشکال گرد، مربع، مستطیل و غیره را پوشش می دهد.
لوله ASTM A500 در چهار گرید A، B، C و D با خمش و استحکام کششی متفاوت موجود است.
عمدتاً در کاربردهای سازه ای مثل فریم های ساختمانی، پل ها و ماشین آلات استفاده می شود.
ASTM A672/A672M: مناسب لوله های فولادی جوش داده شده با فیوژن الکتریکی
این استاندارد لوله های فولادی جوش داده شده با ذوب الکتریکی که برای پروژه های در دمای متوسط و فشار بالا طراحی شده اند را پوشش می دهد.
لوله ASTM A672 در چندین گرید موجود است که هر کدام برای فشار و دما مورد نیاز خاص طراحی شده اند.
و معمولاً در نیروگاه ها، نیروگاه های شیمیایی و سایر سیستم های فشار قوی استفاده می شود.
نوعی استاندارد متریالی تحت عنوان ASTM A234 هم وجود دارد که لوله مانیسمان کاوه منطبق با آن ساخته می شود.
در جدول استاندارد لوله های مانیسمان زیر می توانید در یک نگاه تمام استانداردهای ASTM را به همراه گرید و ابعاد ببینید.
کاربرد استاندارد | استاندارد | گرید | ابعاد بر حسب میلیمتر |
سرویس در دماهای بالا | ASTM A106 | GR.C, GR.B | 1~150 * 10.3~1200 |
ساخت بویلر فشار بالا | ASTM A192 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
ساخت دیگ بخار | ASTM A210 | GR.C, A1 | 1~36 * 10.3~426 |
ساخت لوله های مکانیکی | ASTM A333 | GR.8, GR.9, GR.3, GR.6 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
ساخت لوله های جوش و شکل داده شده | ASTM A500 | GR.A, B, C, D | 10.3~820 * 0.8~75 |
ساخت لوله های آلیاژی فریتی برای سرویس دما بالا | ASTM A335 | P1, P2, P11, P12, P15, P22, P91, P92, P122 | SCH20-XXS * 1.4~42 |
ساخت لوله های فولادی سیاه با پوشش روی گرم | ASTM A53 | GR.A, B, C | 1~150 * 0.3~1200 |
ساخت لوله های کم کربن کشش سرد برای مبدل حرارتی | ASTM A179 | Low carbon steel | 1~36 * 10.3~426 |
ساخت لوله فولاد آلیاژی متوسط کشش سرد مخصوص کندانسور | ASTM A199 | T22, T5 | 1~36 * 10.3~426 |
ساخت فولادی فریتی و آلیاژی آستنیتی | ASTM A213 | T5, T9, T11,T91, T22, T5b | 1~36 * 10.3~426 |
ساخت فولادی کربنی مخصوص هیتر | ASTM A556 | B2, A2 | 1~36 * 10.3~426 |
مناسب لوله های جوش داده شده مخصوص ستون بندی | ASTM A252 | GR 1, 2, 3 | 6~20 NPS |
استاندارد ASME
ASME یکی دیگر از استانداردهایی است که توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا (ASME) به طور خاص برای لوله های فولاد کربنی در تجهیزات تحت فشار و سیستم های مکانیکی به وجود آمده است. مشابه استانداردهای ASTM، استانداردهای ASME برای این به وجود آمده اند تا لولههای فولادی کربنی یا مانیسمان را بتوان تحت فشار بالا، دمای بالا یا سایر شرایط سخت استفاده کرد. از استانداردهای ASME معمولاً در بویلرها، مخازن تحت فشار و سیستم های لوله کشی که عمدتاً در صنایع نفت، گاز، شیمیایی، برق و سایر صنایع نیاز هستند، استفاده می شود.
تمرکز استانداردهای ASME بر ایمنی لوله ها در فشار بالا و دماهای بالا یا پایین است. شما چه به دنبال لوله های فولاد کربنی ASTM برای مصارف صنعتی عمومی باشید و چه بخواهید در شرایط تولیدی با فشار بالا از این لوله های فولاد کربنیASME استفاده کنید، توصیه می کنیم با اتصال صنعت سورنا تماس بگیرید. مجموعه ما بهترین محصولات را برای پروژه هایتان در اختیار شما قرار خواهد داد.
انواع استانداردهای ASME برای لوله مانیسمان
5 نمونه از استانداردهای لوله مانیسمان ASME که هر کدام پیش نیازهای خاصی را برای لوله های مانیسمان مشخص می کنند عبارتند از:
ASME B36.10M: این استاندارد ابعاد و وزن لوله فولادی که در صنایع مختلف مثل نفت و گاز که اندازه مناسب لوله ها برای ایمنی و بازدهی بالاتر عملیات ضروری است را تعیین می کند. از طرفی این استاندارد پارامترهای لازم برای تعیین رده لوله های مانیسمان را مشخص می کند. مثلا یکی از آنها رده 40 است که در برابر فشار و دما مقاومت بالایی دارد.
در جدول لوله مانیسمان رده 40 می توانید متداول ترین ابعاد این لوله ها در وزن های مختلف را ببینید:
سایز (بر حسب اینچ) | ضخامت (بر حسب میلیمتر) | وزن (بر حسب کیلوگرم) |
1 | 1.2 | 2.77 |
1.2 | 2.77 | 7.4 |
2 | 3.4 | 2.87 |
3 | 5.49 | 68 |
3.4 | 2.87 | 10.2 |
4 | 6.02 | 96 |
5 | 6.55 | 130 |
6 | 3.91 | 33 |
11.2 | 3.68 | 24.3 |
11.4 | 3.56 | 20.3 |
21.2 | 5.16 | 52 |
ASME B31.3: پیش نیازهای مربوط به طراحی، ساخت و آزمایش سیستم های لوله کشی را مشخص می کند. وجود این استاندارد در صنایعی که با مواد شیمیایی، پتروشیمی و سایر مواد خطرناک سروکار دارند، لازم است.
ASME بخش II، جز A: بخشی از آیین نامه دیگ بخار و مخزن تحت فشار است که مشخصات متریال آهنی مثل فولاد را تعیین می کند. و همه چیز از خواص مواد گرفته تا فشارهای مجاز را پوشش می دهد. این استاندارد طراحی و ساخت ایمن دیگ ها و مخازن تحت فشار را تضمین می کند.
ASME بخشIX : این استاندارد اصول لازم را برای جوشکاران و روش های جوشکاری مشخص می کند. جوشکاری مناسب هنگام ساخت یک لوله برای حفظ یکپارچگی سازه حیاتی است.
ASME B16.5: این استاندارد ابعاد و تلورانس های لازم برای فلنج ها و اتصالات فلنجی را تعیین می کند. فلنج ها اجزای حیاتی در سیستم های خط لوله هستند و باید از پیش نیازهای لازم برای جلوگیری از نشت و تضمین ایمنی برخوردار باشند.
جمع بندی
همانطور که دیدید استانداردهایی که برای یک لوله مانیسمان در نظر گرفته می شوند، بسیار متنوع هستند و هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاصی را برای یک لوله تعریف می کنند. اما این استانداردهای لوله مانیسمان هر چه که می خواهند، باشند. شما بر اساس نوع لوله (مثل اهواز، چین و…)، آن را انتخاب می کنید. شما هر سوالی در مورد ابعاد، قطر پایپی مورد نیاز برای تجهیزاتتان دارید، می توانید با کارشناسان ما در اتصال صنعت سورنا تماس بگیرید. ما انواع لوله های مانیسمان در سایزها و رده های مختلف را در اختیارتان قرار خواهیم داد.